Column: Paniekdiëtetiek

Odette Bruls

Plots moest door corona alles anders. Ook voor diëtisten. Geen tijd meer voor uitgebreide screening op ondervoeding bij IC-patiënten. Geen cliënten meer face-to-face op consult. Geen fysieke symposia en andere interdisciplinaire bijeenkomsten meer. Hoe redt de diëtist zich in deze paniekerige dagen? Mijn conclusie op basis van wat ik op social media lees: de tweedelijn dendert gecontroleerd mee in de waan van de dag en de eerstelijn tast naarstig de (online) hulpverleningsmogelijkheden af.

In ziekenhuizen gelden vandaag noodprotocollen en diëtisten kunnen niet anders dan hierop meevaren. De diëtist mag begrijpelijkerwijs niet bij de patiënten komen en werkt letterlijk achter de schermen. De screeningstools op ondervoeding, hoe compact ook, kosten te veel tijd om uit te voeren. Een op-maat-gemaakt voedingsplan is dus niet mogelijk. Maar de diëtist panikeert niet. Zoekt naar praktische oplossingen. En deelt deze met collega’s. Zo ontstonden alras de eerste Nederlandse practice-based voedingsadviezen voor Covid-19 patiënten. Samen met de door de NVD verzamelde en gedeelde internationale practice-based voedingsadviezen staat er prompt een schat aan informatie klaar. Hulde aan alle diëtisten die hierachter zitten!

Gaat daarmee alles voedingskundig goed in de ziekenhuizen? Waarschijnlijk niet. De uitvoering is afhankelijk van voedingsassistenten en IC-verpleegkundigen. Hun werk is al moeilijk genoeg, niet in het minst doordat ze dit volledig ingepakt moeten uitvoeren. Daarbij komt de giga werkdruk die de gestage stroom van traag doorlopende IC-patiënten met zich meebrengt. En wat nog niet in de landelijke media te horen is, lees ik wel in diëtistenland: naast tekorten van beademingsapparatuur zouden ook tekorten van voedingspompen dreigen. Na ‘lucht’ zijn ‘vocht en voeding’ toch echt wel de belangrijkste levensbehoeften. Laten we hopen dat het hier uiteindelijk om een potje paniekvoetbal gaat.

Intussen vecht de eerstelijnsdiëtist voor zowel het welzijn van cliënten als voor het voortbestaan van de eigen praktijk. Cliënten verliezen zich in de waan van de dag. Het veranderen van het eigen eetpatroon staat ineens in schril contrast met de abrupte disruptie van het dagelijks leven. Thuis werken, als er tenminste nog werk is. Kinderen in toom houden. Mantelzorg-op-afstand. Online socializen. Kortom, genoeg afleiding van de zorg voor de eigen toekomstige gezondheid. Aan de andere kant: ad hoc paniekvragen over de zin en onzin van supplementen in relatie tot corona. Obesen die per ommegaande een crashdieet willen volgen. En wat te denken van het ongelukkig gepresenteerde promotieonderzoek ‘Rundvlees, groene groente, roomboter en volle melk helpen kinderen in de strijd tegen virussen’. Gelukkig wordt dit varkentje snel gewassen op het I’m a Foodie platform.  Maar het moet niet veel gekker worden.

De strijd voor het welzijn van de eigen praktijk woedt ook verschillende kanten op. Het gros van de diëtetiek draaide nog op traditionele face-to-face consulten. Dat moet per direct anders. Was het opschalen van eHealth toepassingen eerder dé bottleneck, ineens verdwijnen belemmeringen als sneeuw voor de lentezon van 2020. Maar het aanbieden van online-consulten is op zichzelf niet zaligmakend. Het moet ook bekostigd en gebruikt worden. Gelukkig worden er handreikingen gedaan, zoals het (tijdelijk) declareerbare telefonisch consult en een mogelijke continuïteitsbijdrage door zorgverzekeraars als pleister op de wonde van het teruglopend cliënteel. Ik zie tegelijkertijd ook blogs voorbij komen over hoe om te gaan met de thuis-snack-verleidingen of met de voedingspaniekverhalen. Ik lees over eerstelijns diëtisten die een deel van de zorg van tweedelijns diëtisten overnemen. De eerstelijns diëtist ruikt en proeft aan alle mogelijkheden. Niks wordt daarbij als zoete koek geslikt, want de diëtist blijft weloverwogen en alert als altijd.

De coronacrisis raakt ons allemaal. Ook in ons diëtistenhart. De wereld verandert elke dag. Ook voor diëtisten, waar of met wie ze ook werken. Is er sprake van paniekdiëtetiek? Nee, daar zijn diëtisten veel te nuchter voor. Net zoals alle andere zorgverleners, zijn zij erop getraind het hoofd koel te houden en het gezond verstand te blijven gebruiken.