Het mannelijke van vlees eten is op zijn retour
20 februari 2015Vlees eten en mannelijkheid worden vaak met elkaar in verband gebracht onder het motto dat echte mannen bij uitstek grote vleeseters zijn. Dit traditionele verband blijkt op zijn retour te zijn en dat heeft ten minste twee oorzaken. Zo zijn moderne mannen op een andere manier mannelijk dan traditionele en daarnaast heeft het eten van vlees niet meer de bijzondere status die het in het verleden had. Deze ontwikkelingen komen naar voren uit een studie van het Instituut voor Milieuvraagstukken (IVM) van de Vrije Universiteit Amsterdam. De onderzoekers benadrukken het belang van deze ontwikkelingen, omdat ze kunnen bijdragen aan een lagere vleesconsumptie met zowel voordelen voor de gezondheid van de mens als voor de kwaliteit van natuur en milieu. Overigens signaleren zij ook uitzonderingen op dit patroon, want de traditionele man is zeker niet verdwenen en er is een aparte plaats voor het outdoor koken.
Traditionele man-vrouwverschillen
De studie is gebaseerd op een vergelijking van man-vrouwverschillen in de voedselvoorkeuren en -praktijken van een duizendtal jonge volwassenen (18-35 jaar) met een Turks-Nederlandse, Chinees-Nederlandse of autochtoon-Nederlandse achtergrond. Bij de Turkse Nederlanders waren de meest traditionele man-vrouwverschillen te zien en bij de autochtone Nederlanders de minst traditionele; de Chinese Nederlanders namen een flexibele middenpositie in. Deze verschillen hingen samen met mannelijke voorkeuren voor grote of kleine porties vlees en de weigering of juist de bereidheid om minder vlees te consumeren en hierbij rekening te houden met factoren als dierenwelzijn en milieu.
Verschillende typen mannelijkheid
Volgens de onderzoekers zijn moderne mannen op een andere manier mannelijk dan traditionele mannen in die zin dat er verschillende typen van mannelijkheid zijn. De onderzoekers dragen als mogelijke verklaring aan dat bij het ene type kenmerken als kracht en lichaamsomvang van belang kunnen zijn en bij een ander type kenmerken als snelheid en lichaamsbeheersing. Het eten van grote porties vlees past meer bij het eerste type dan bij het tweede.
Vlees eten heeft minder bijzondere status
Dat het eten van vlees niet meer de bijzondere status heeft die het in het verleden had, is het resultaat van een eeuwenlange ontwikkeling in de menselijke omgang met dieren en vlees. Voor het verband tussen mannelijkheid en vlees eten heeft de jacht op groot wild lange tijd model gestaan. Inmiddels is deze praktijk echter vervangen door de industriële productie van vlees. Nu dieren massaal in een slachthuis worden gedood, gebeurt dat buiten het zicht van consumenten die daaraan ook niet graag worden herinnerd.
Hoewel het mannelijke van vlees eten op zijn retour blijkt te zijn, is deze ontwikkeling zeker niet algemeen. Wat volgens de onderzoekers een cruciaal probleem vormt is dat het traditionele type man nu leeft in een omgeving waarin vlees relatief goedkoop en overvloedig beschikbaar is. De effecten hiervan op de vleesconsumptie kunnen nadelig zijn voor gezondheid en milieu.
Het artikel “Meat and masculinity among young Chinese, Turkish and Dutch adults in the Netherlands ” staat online en wordt binnenkort gepubliceerd in het vaktijdschrift Appetite.
