Phil Geerlings; verbinder binnen en buiten de diëtetiek

Phil Geerlings werkt al 44 jaar in het MaastrichtUMC+; begonnen als diëtist en inmiddels al jaren als leidinggevende van paramedische teams. Dit jaar gaat ze met pensioen. We blikken met haar terug op haar carrière en kijken vooruit. Haar belangrijkste les; zoek verbinding en werk vanuit vertrouwen.

Phil Geerlings begon in 1978 als stagiaire in het toenmalige streekziekenhuis St. Annadal in Maastricht en is nooit meer weggegaan. “Ik werkte als kinderdiëtist, maar na het vertrek van het afdelingshoofd ontstond door een vacaturestop intern de mogelijkheid om door te groeien. Eigenlijk had ik geen carrièreplan in deze richting. Ik was net moeder geworden, maar ik ben de uitdaging aangegaan. Inmiddels stuur ik als afdelingshoofd drie paramedische afdelingen aan; diëtetiek, ergotherapie en het activiteitencentrum voor therapie en begeleiding. Hoewel mijn werkplek steeds Maastricht is geweest, is de inhoud van mijn werk wel steeds veranderd, omdat het ziekenhuis veranderde.”

In 1986 werd het ziekenhuis St. Annadal geformeerd tot het Academisch Ziekenhuis Maastricht (AZM). Het AZM werd in 2008 samengevoegd met de Faculty of Health, Medicine and Life Sciences (FHML) tot het huidige Maastricht Universitair Medisch Centrum (MUMC+). De + staat voor de ‘pluspunten’ die het samengaan van patiëntenzorg, onderzoek en onderwijs met zich meebrengen en de verbinding met twee faculteiten. “We hebben een kleine diëtetiekbezetting van 10 formatieplaatsen”, vertelt Phil. “Samen met de thuiszorgdiëtisten runnen we al 20 jaar de zorg voor diverse poliklinieken en zorgpaden in het ziekenhuis vanuit de basiszorgfinanciering. Meestal loopt de verwijzing via triage bij diëtetiek MUMC+. De lijntjes met hen zijn kort.”

Door de jaren heen

“Toen ik als diëtist begon, hadden we in de keuken nog papieren menukaarten en voor een aantal Maastrichtse patiënten was de voertaal Frans”, vertelt Phil. “Normalisatie in de diëtetiek deed haar intrede. Ik had in die tijd veel overleg met andere diëtisten in academische ziekenhuizen en hieruit werd het Overleg Hoofden Dietetiek Academische Ziekenhuizen (OHDAZ) opgericht. Samen met Martha ´Hart die toen in het Academisch Ziekenhuis Leiden werkte, leerden we kwaliteitssystemen te implementeren en waren we voorlopers in onze ziekenhuizen. Nog steeds organiseren we met collega’s van OHDAZ studiedagen waarin we elkaar inspireren.”

“In 1980 is onder leiding van prof. Dr. Peter Soeters het eerste Nederlandse voedingsteam opgericht en is met dr. ir. Nel Reijven de basis gelegd voor nutritional assessment door de diëtist. Dit heeft geleid tot het bouwen van onze website nutritionalassessment.mumc.nl die destijds is bekroond met de NVD-vernieuwingsprijs. Dit domein is inmiddels landelijk geborgd door vele partners in het Nutritional Assessment Platform (NAP) waarin kennis breed wordt gedeeld en waarvan onze collega Anke Vroomen actief lid is. Het systematisch beoordelen van de voedingstoestand en voedingsbehoefte is steeds meer onderdeel van de dagelijkse praktijk van de diëtist. De voedingsbodem daarvoor lag dus in Maastricht. Dat is wel iets om trots op te zijn.”

“Collega Esther van den Hogen is bestuurslid van Nederlands Voedingsteams Overleg. In ons team is eigenlijk iedereen wel lid van een of meer landelijke of regionale werkgroepen. Vanuit deze verbinding kunnen we veel samen opbouwen. Vanuit Maastricht hebben we natuurlijk veel reistijd om ergens te komen. Door de covidpandemie overleggen we nu vooral digitaal, wat een goed alternatief is. Zelf vond ik reizen nooit zo’n probleem. Ik kon onderweg heerlijk lezen en ontspannen. Dat mis ik nu wel eens.”

Samenwerking

“Een crisis haalt het beste bij mensen boven. Covid-19 is zo’n crisis”, gaat Phil verder. “We zijn twee jaar geleden zwaar getroffen door deze pandemie. We hebben toen veel veerkracht getoond en er kwam snel een mooie samenwerking op gang zowel binnen het ziekenhuis als daarbuiten met perifere collega’s. Voor ca. duizend patiënten hebben een ‘warme’ overdracht naar de eerste lijn gerealiseerd. Ik belde eerst diverse ziekenhuizen in het land op met de vraag of zij patiënten konden doorverwijzen naar de eerstelijns diëtisten in hun regio, maar zij hadden daar niet altijd contact mee. Dat verbaasde mij, omdat wij zelf een warme band hebben met de thuiszorgorganisaties. In samenwerking met Malnucare en Dietheek lukte het toch om patiënten die vanuit Noord- en Zuid Holland bij ons opgenomen waren over te dragen naar eerstelijns diëtisten in hun woonplaats.”

Phil is al 40 jaar voorzitter van het Diëtisten Overleg Netwerk Regio Maastricht (DORM). “Door dit netwerk weten we wie waar werkt en wie welke expertise heeft”, legt ze uit. “De zorgprofessionals kunnen elkaar hierdoor goed vinden. De zorg is een samenspel. Thuiszorg en de keten verpleeghuizen en herstelzorg werken goed met elkaar samen. Diëtisten van de thuiszorg werken ook in de polikliniek van het ziekenhuis. Voor patiënten is dat heel fijn. Ze zijn vaak toch al in het ziekenhuis en de lijntjes met de specialisten zijn kort.”

Gezond leven 2025

De missie van het Maastricht UMC+ is Gezond Leven 2025. Die kapstok biedt veel haakjes voor de diëtetiek. Phil licht de vier belangrijkste onderwerpen toe:

Positieve gezondheid en Voeding, Metabolisme en Beweging
“Dit zijn de pijlers die worden genoemd als ‘enablers’ in alle processen. Daarin kunnen we met alle vormen van persoonsgerichte zorg aanhaken rekeninghoudend met zelfregie en zelfredzaamheid.
Zelfregie en zelfredzaamheid namen toe tijdens de covidpandemie. De paniek van de eerste crisis en alle emoties die erbij kwamen kijken zijn afgenomen. Nu hebben mensen hun leven meer op orde en kunnen zij aangeven of, en wanneer zij behoefte hebben aan voedingsadviezen. Wanneer sluit je een consult af en hoelang hou je nog contact met een patiënt? Dat vinden wij best een lastige vraag. We willen passende zorg bieden. Dus op maat; niet te weinig en ook niet te veel. Immers, wanneer het goed gaat, zie je patiënten niet meer. Zij komen soms pas weer als zij 10 kg zijn afgevallen, dan denk je, had ik maar eerder contact gehad. Verbinding met casemanagers, huisarts of POH-er, die signalen tijdig oppikken en patiënten doorsturen naar de diëtist kan daarin een belangrijke schakel zijn. Covidzorg is multidisciplinair. We hebben een covidnazorgplan ontwikkeld met diverse medische disciplines, zoals longziekten, interne geneeskunde, IC, psychiatrie, revalidatie, huisartsen en fysiotherapeuten.”

De juiste zorg op de juiste plek;
“Gezondheidsbehoud en het verbeteren en bevorderen van de zorg voor de patiënt en zijn omgeving wordt in onze Eenheid Transmurale en Paramedische Zorg nog meer vertaald naar thuis. Wij zijn een academisch én stadsziekenhuis ineen. We willen een verschuiving maken van 40% naar 60% academische zorg en 40% algemene ziekenhuiszorg. Transmuraliseren wil zeggen meer in verbinding met collega-diëtisten extramuraal maar ook interprofessioneel, zoals met POH’ers en andere paramedici. Met hen maken we beleidsafspraken over wie de regiefunctie neemt om de juiste zorg op de juiste plek te krijgen.”

Een mooi voorbeeld is het dieetbehandelprotocol voor gastroparese dat de afdeling diëtetiek onder leiding van Jenny Brouns in samenwerking met de MDL-artsen heeft ontwikkeld. Bij gastroparese is sprake van een geobjectiveerde vertraagde maaglediging in afwezigheid van een mechanische obstructie. Dieetbehandeling is onderdeel van de therapeutische behandeling. De dieetbehandeling is gericht op het optimaliseren van de voedingstoestand, de maaglediging niet extra door voeding te vertragen en aan voeding gerelateerde klachten te verminderen. Bij iedere behandelfase verwijst de arts door naar de diëtist. Omdat Maastricht een landelijk expertisecentrum is voor neurogastromotiliteit komen patiënten meestal niet uit onze eigen regio. Zowel de diëtist, als ook de MDL-arts en indien nodig de psychiater, neemt hierbij een adviserende en ondersteunende rol voor de eigen regio, zodat de behandeling dichtbij huis kan plaatsvinden, wat voor de patiënt fijner is. Het dieetbehandelprotocol is ontwikkeld om de eigen diëtist te ondersteunen bij de dieetbegeleiding van gastroparesepatiënten en om landelijk de (dieet)behandeling rondom gastroparese te optimaliseren en uniformeren (Brouns,2021).

E-health en zorgtechnologie;
Phil: “E-health is door de pandemie in een versnelling gekomen. Beeldbellen is een zeer gewaardeerde service geworden en digitale coaching raakt steeds meer ingeburgerd. Een mooi voorbeeld is mijnIBDcoach, dat sinds 2014 in ontwikkeling is.”

De ziekte van Crohn en colitis ulcerosa zijn chronische darmaandoeningen met grote gevolgen voor het dagelijks leven van patiënten. MijnIBDcoach helpt de patiënt om de eigen gezondheidssituatie in de gaten te houden. De patiënten screenen zichzelf en sturen de gegevens digitaal door naar de specialist. Wanneer het niet goed gaat met de patiënt volgt een consultatie met de IBD- verpleegkundige of MDL-arts. Zo gaat de aandacht op het juiste moment naar de juiste patiënt. Maastricht UMC+ heeft onderzoek gedaan naar het effect van mijnIBDcoach bij bijna 1000 patiënten. Het is wetenschappelijk aangetoond dat het met mijnIBDcoach veilig is om de patiënt nog maar één keer per jaar regulier op de polikliniek te zien en verder op geleide van symptomen en klachten. Bovendien waren er 50% minder opnames in het ziekenhuis op jaarbasis (De Jong, 2017). “Dit zijn de systemen van de toekomst die ook bij andere ziektebeelden ingezet zullen worden”, aldus Phil.

Datadriven zorg
“We gaan meer datadriven zorg leveren. Het goed registreren en bewaren van data is daarbij van groot belang. Dataonderzoek kan de zorg aan patiënten verbeteren, wetenschappelijke verdieping geven én bijdragen aan een teammonitor; een dashboard dat informatie geeft over resultaten van het hele team. De toename van zorgvragen, de hoge turnover in opnames, de verwachtingen van de patiënt en de ontwikkelstappen van de professionals maken samen het totaalplaatje. Alles staat en valt bij de professional die met passie kan werken aan zijn ambities.”

Innovatie en onderzoek

De afdeling diëtetiek wil meer sturen op onderzoek en innovatie. “Ons team heeft een wetenschappelijke boost nodig. Daar moet opleiding, tijd en geld voor beschikbaar komen. We gaan grants en fondsen werven en wellicht in de toekomst weer een NUTRIM-leerstoel installeren”, zegt Phil. “Er wordt in Maastricht natuurlijk al veel voedingsonderzoek gedaan door NUTRIM (School of Nutrition and Translational Research in Metabolism). Hier wordt biomedisch onderzoek verricht naar leefstijl, veroudering en ziekte-geïnduceerde metabole en inflammatoire aandoeningen met een specifieke focus op voeding. Onderzoek dat daar start met gezonde proefpersonen komt uiteindelijk in de kliniek. Daar kan de afdeling diëtetiek patiëntgericht aan bijdragen.”

Verbinden

Op de vraag wat haar baan zo leuk maakt, zegt Phil: “Ik ben een verbinder. Met elkaar kun je meer bereiken dan alleen. Ik ben allergisch voor autoriteit. Als iemand op een dominante wijze iets inbrengt, word ik daar niet gelukkig van. Ik leg zelf de focus eerst op het leggen van relaties, daarna op het sturen op inhoud. Mijn inspiratie haal ik uit wat mensen vertellen, het lezen van boeken en het luisteren van podcasts over persoonlijke groei en leidinggeven. Mijn drive is verbinding zoeken en zaken in zijn context plaatsen. De theorie is een kant, maar de praktijk is de uitdaging. In de pandemie hebben we samenwerking op zijn best laten zien.”

“Ik heb drie paramedische teams mogen aansturen die heel verschillend van origine zijn en heb er veel van genoten, geleerd en mee bereikt. Soms verloren en weer opgebouwd. Ik zie deze teams als tuinen in alle seizoenen; die groeien, bloeien en soms gesnoeid moeten worden. Ik heb de zorg voor het tuinpersoneel en zorg voor de hulpmiddelen. We hebben nu een goed team dat klaar staat voor de toekomst.”

Eind dit jaar gaat Phil na 44 jaar met pensioen. Dan gaat ze letterlijk verder met tuinieren. “Ik ben een natuurmens en hou erg van het werken in de tuin. En ik ga het Limburgse landschap meer verkennen. Maar niet alleen, want ik hou van mensen om mij heen. Dus ook dit nieuwe pad gaan we samen ontdekken.”

Lessen van Phil Geerlings

• Zoek praatpartners. Met de intervisiegroep van paramedische hoofden MUMC zijn we door de pandemie gekomen en richten we de toekomst in.
• Zoek aanvullende capaciteiten, want niemand heeft alles in huis. Denk daarbij aan stafmedewerkers, wetenschappers, communicatiedeskundigen en facilitair ondersteunende bedrijven.
• Werk uit vertrouwen, niet vanuit wantrouwen. Dat maakt het leven leuker.

Inspiratiebronnen

• Boek Op weg naar een lerende organisatie over het leren en opleiden van organisaties door Joop Swieringa.
• Podcasts: van Ben Tiggelaar BNR radio over persoonlijke en professionele groei; Voorzorg van Zorgvisie of Slimme zorg van Vintura, en “Vanuit het hart” van MUMC+
• Boek De 7 eigenschappen van effectief leiderschap door Stephen Covey.
• Boek De ontdekking van kwaliteit, theorie en praktijk van relationeel zorg geven door Andries Baart.
• Boek Leidinggeven aan professionals? Niet doen! Over kenniswerkers, vakmanschap en innovatie door Mathieu Weggeman.
• Boek Patronen van Danielle Braun
• Boek Anders Vasthouden van Wouter t Hart

Auteur: Majorie Former

Websites

• NAP: https://nutritionalassessment.nl/
• MijnIBDCoach: www.sananet.nl/mijnibdcoach/

Referenties

• De Jong, MJ. et al. (2017), Telemedicine for management of inflammatory bowel disease (myIBDcoach): a pragmatic, multicentre, randomised controlled trial, Lancet, Sep 2;390(10098):959-968. doi: 10.1016/S0140-6736(17)31327-2. Epub 2017 Jul 14. PMID: 28716313.
• Brouns JHM. Behandeling van gastroparese, Voedingskennis.nl, Bohn Stafleu van Loghum, (2021).