Verband ongezonde voedselomgeving rond scholen en lichaamsgewicht kinderen

De voedselomgeving rond scholen in Vlaanderen is te ongezond. De toename van fastfoodrestaurants en gemakswinkels rond scholen lijkt vooral een negatieve invloed te hebben op de gewichtsstatus van kinderen tot 12 jaar. Dat blijkt uit een studie van Sciensano in opdracht van Zorg en Gezondheid in België die de evolutie van de voedselomgeving rond Vlaamse scholen tussen 2008 en 2020 in kaart bracht.

Voedselomgeving

Wat we eten berust niet alleen op onze individuele keuzes, maar wordt in sterke mate beïnvloed door onze leefomgeving. De context waarbinnen we onze voedingskeuzes maken, noemen we de voedselomgeving. Een ongezonde voedselomgeving is een omgeving die de keuze voor ongezonde voeding en drank gemakkelijker maakt dan deze voor gezonde voeding.

Gezonde voeding

Studies tonen aan dat kinderen en jongeren in het bijzonder kwetsbaar zijn voor een ongezonde voedselomgeving. Een gezond voedingspatroon is voor hen extra belangrijk omdat hun fysieke en psychologische ontwikkeling nog in volle gang is. De school is, naast de thuisomgeving, de plaats waar kinderen en jongeren het meeste tijd doorbrengen. Het is dus belangrijk om de voedselomgeving binnen en rond de school in te richten op een manier die het consumeren van gezonde voeding gemakkelijker en aantrekkelijker maakt en die het consumeren van ongezonde voeding ontraadt.

Voedselomgeving rond Vlaamse scholen

De voedselomgeving rond scholen is ongezonder geworden tussen 2008 en 2020. Steeds meer traditionele, lokale winkels zoals groente- en fruitwinkels en bakkers maakten er plaats voor fastfoodrestaurants en gemakswinkels. Een basisschool in Vlaanderen heeft momenteel gemiddeld 3,8 gemakswinkels en 6,3 fastfoodrestaurants binnen een afstand van 1000 m. Voor de secundaire scholen liggen deze aantallen nog hoger, met respectievelijk 7,6 gemakswinkels en 12,7 fastfoodrestaurants binnen een afstand van 1000 m. In grote Vlaamse steden zijn de voedselomgevingen rond scholen duidelijk ongezonder door een grotere aanwezigheid van fastfoodrestaurants en bezorg- en afhaalhorecazaken.

Sociaal-economische situatie

Sciensano-onderzoekster Stefanie Vandevijvere: “We stelden ook een verband vast tussen de kwaliteit van de voedselomgeving rond scholen en de socio-economische situatie van de leerlingen. De voedselomgeving rond scholen met veel leerlingen uit een slechtere sociale-economische thuissituatie is ongezonder in vergelijking met de voedselomgeving rond scholen waar veel leerlingen uit een hogere sociale-economische klasse komen, onafhankelijk van de urbanisatiegraad.”

Verband met gewichtstatus van kinderen

De studie toont een duidelijk verband tussen de aanwezigheid van fastfoodrestaurants en gemakswinkels rond scholen en de gemiddelde Body Mass Index van schoolkinderen tot 12 jaar of het percentage kinderen tot 12 jaar dat overgewicht heeft. Voor elke extra fastfood-, bezorg- of afhaalzaak binnen een 500 m wandelafstand van de schoolingang, steeg de gemiddelde BMI van de scholieren tussen 6-12 jaar met 0.057 kg/m² in het jaar 2010-2011 en met 0.059 kg/m² in het jaar 2015-2016. Vooral jonge kinderen lijken vatbaar te zijn voor een ongezonde voedselomgeving.
Sciensano-onderzoeker Vincent Smets: “Dit is de eerste studie in Vlaanderen die het verband kwantificeert tussen de voedselomgeving rond scholen en de gemiddelde BMI van de leerlingen. Onze studie toont aan dat een hogere concentratie van ongezond voedingsaanbod rond scholen de gewichtsstatus van onze jeugd negatief beïnvloedt. Het is dus belangrijk om inzake preventie in te spelen op zowel gezonde voedingskeuzes als een gezonde voedselomgeving. Deze studie ondersteunt het idee dat door aanpassingen te doen aan de voedselomgeving, leerlingen kunnen worden aangezet om hun voedingsgewoontes aan te passen.”

Green Food Zones

In het buitenland kunnen we al voorbeelden vinden van initiateven om een gezondere voedselomgeving rond scholen te creëren. Zo voerde Londen bijvoorbeeld in bepaalde zones een verbod in op afhaalhorecazaken rond scholen en parken. In Korea zijn sinds 2009 ‘Green Food Zones’ opgericht. Binnen een straal van 200 m van een school geldt er een ban op het verkopen van junkfood aan kinderen. Ook het beperken van de openingsuren van ongezonde voedingsverkooppunten in de buurt van scholen is een mogelijkheid.

Link naar het onderzoeksrapport

Bron: www.zorg-en-gezondheid.be