Vroege preventie en behandeling van eetstoornissen is nodig

Om de schadelijke gevolgen van eetstoornissen zoveel mogelijk te beperken pleit Annelies van Eeden voor vroege preventieprogramma’s (<12 jaar). Van Eeden is psychiater en expert op het gebied van eetstoornissen en promoveerde recent met haar proefschrift Mirror, mirror on the wall, who is the most at risk of all? Epidemiological studies on eating disorders. Hierin deed zij onderzoek naar de epidemiologie van eetstoornissen: hoe vaak komen ze voor en welke factoren dragen bij aan hun ontwikkeling?

Kinderen met een verhoogd risico

Gegevens uit een langlopend onderzoek tonen aan dat angstige kinderen en kinderen met een hoog gewicht een verhoogd risico hebben om eetproblemen te ontwikkelen in hun jongvolwassenheid. Daarnaast hebben kinderen met weinig zelfbeheersing een grotere kans om op jonge volwassen leeftijd obesitas te ontwikkelen.

Een belangrijke bevinding is een toename van het aantal gevallen van anorexia nervosa bij jonge meisjes (10-14 jaar) in de afgelopen 40 jaar. Mogelijke verklaringen hiervoor zijn de opkomst van sociale media en het feit dat de puberteit op steeds jongere leeftijd begint. Voor boulimia nervosa is de algemene daling in het aantal nieuwe gevallen de afgelopen tien jaar gestagneerd.

Preventie start te laat

Preventieprogramma’s zouden volgens Van Eeden moeten beginnen voordat de pathologie zich ontwikkelt. De meeste huidige preventieprogramma’s voor eetstoornissen starten pas na de leeftijd van 15 jaar, maar dat is te laat: de grootste toename in symptomen van eetstoornissen wordt waargenomen in de adolescentie, met name tussen de 12 en 15 jaar. Preventieprogramma’s voor eetstoornissen zouden daarom al in de preadolescentie moeten beginnen.

‘’Om de schadelijke gevolgen van eetstoornissen te beperken, zijn vroege detectie en vroege behandeling essentieel. Het is zorgwekkend dat een deel van de patiënten met een eetstoornis nooit in beeld komt van de hulpverlening; veelal door ontkenning en schaamte. Gelukkig worden eetstoornissen wel steeds beter herkend in de klinische praktijk. Hoe eerder een eetstoornis wordt herkend en behandeld, des te groter is de kans op herstel.’’, aldus Van Eeden.

Stigma en gebrek aan bewustzijn

Eetstoornissen zijn ernstige psychiatrische aandoeningen die vaak negatieve gevolgen hebben voor zowel de mentale als fysieke gezondheid. In vergelijking met andere psychiatrische stoornissen hebben eetstoornissen een hoog sterfterisico. De etiologie van eetstoornissen is complex en nog niet volledig begrepen.

Ook is er nog altijd veel stigma en een gebrek aan bewustzijn rondom eetstoornissen. Anorexia nervosa en boulimia nervosa komen niet alleen voor bij jonge vrouwen, de meest bekende risicogroep, maar ook bij mannen en in oudere leeftijdsgroepen. Eetstoornissen bij mannen worden nog steeds vaak niet opgemerkt.

Annelies van Eeden

Annelies van Eeden is psychiater bij PsyQ Eetstoornissen in Den Haag, een onderdeel van het Eetstoornis Experts Netwerk (ÉÉN). Zij deed haar promotieonderzoek bij de Parnassia Groep Academie en Rijksuniversiteit Groningen. Zij presenteerde haar proefschrift in januari 2025. Het proefschrift kan digitaal worden ingezien en gedownload op de website van RUG.

Bronnen:
• Van Eeden, A. (2025). Mirror mirror on the wall, who is the most at risk of all? Epidemiological studies on eating disorders (134) [Thesis fully internal (DIV), University of Groningen]. University of Groningen. https://doi.org/10.33612/diss.1167344147
• Nieuwsbericht website PsyQ
https://www.psyq.nl/w/wie-loopt-het-grootste-risico-proefschriftverdediging-over-eetstoornissen-door-annelies-van-eeden
• Nieuwsbericht website RUG (https://research.rug.nl/en/publications/mirror-mirror-on-the-wall-who-is-the-most-at-risk-of-all-epidemio )

door Marlinde Venema