Wat eten en drinken scholieren op middelbare scholen

Scholieren kunnen (vrijwel) altijd eten en drinken rondom school kopen. Hier wordt vooral in tussenuren en samen met vrienden gebruik van gemaakt. De supermarkt is daarbij populair. Scholieren hebben er maximaal 9 minuten voor over om bij een verkooppunt te komen. Het RIVM heeft de voedselomgeving van middelbare scholieren in kaart gebracht en de keuzes die zij daarin maken middels een vragenlijstonderzoek onder bijna 1.400 Nederlandse middelbare scholieren tussen de 12 en 18 jaar oud.

Smaak, prijs, gemak en gezondheid

In het algemeen geven scholieren aan dat zij de volgende factoren belangrijk vinden aan hun eten en drinken: smaak (86% van de scholieren), prijs (59%), gemak (35%), gezondheid (35%), en dat het vullend is (26%). Er is bij een aantal factoren een significant verschil te zien tussen scholieren van verschillende schoolniveaus. Dit geldt voor smaak, gezondheid, eraan gewend zijn, dierenwelzijn, fairtrade en duurzaam.

Besteedbaar geld

Van de scholieren heeft 21% in totaal 0 tot €5,00 per week te besteden, bij 24% is dat €6,00 tot €10,00 17% heeft €11,00 tot €15,00 te besteden, bij 11% is dat €16,00 tot €20,00 en 23% van de scholieren heeft meer dan €20,00 per week te besteden. Er is een verschil in besteedbaar geld tussen scholieren van verschillende schoolniveaus. Twee derde van de scholieren neemt dagelijks lunch van thuis mee en 8% van de scholieren neemt (bijna) nooit lunch mee van thuis. Van de scholieren die lunch meenemen (n = 1.266), eet 99% de meegenomen lunch ook op. Ook hier is een verschil te zien tussen scholieren van verschillende schoolniveaus.

Belegde broodjes, snoep en koek

Op school zijn belegde broodjes, snoep en koek het meest populair; buiten school zijn dat hartige snacks, snoep en belegde broodjes. Vrijwel alle scholieren (98%) geven aan dat er eten en/ of drinken verkrijgbaar is op hun school. Bij 79% van de scholieren worden belegde broodjes verkocht op school. Scholieren geven verder het vaakst aan dat er koek te koop is (70%), frisdrank met suiker (64%), snoep (64%), chips (50%), hartige snacks (49%), fruit (48%) en frisdrank zonder suiker (42%). Als er eten of drinken verkrijgbaar is op school, koopt de helft ‘soms’ eten of drinken op school (50%) en ruim een derde koopt ‘(bijna) nooit’ eten of drinken op school (37%). Er is hierbij een verschil te zien naar schoolniveau. Zo haalt bij de vwo’ers bijna de helft ‘(bijna) nooit’ eten op school; bij havoërs is dit 35% en bij vmbo’ers 25%.

Aanbevelingen

Bij de meeste scholieren is er zowel een aanbod van verkooppunten op school als rondom school. Twee derde van de scholieren maakt gebruik van de verkooppunten op school en 60% gaat wel eens naar verkooppunten buiten school. Daarbij lijken scholieren van het vmbo vaker eten of drinken te kopen vergeleken met scholieren van de havo of het vwo, zowel binnen als buiten school.

Buiten school is de supermarkt het meest populair om eten of drinken te kopen. Afstand speelt een belangrijke rol in de keuze voor een verkooppunt, maar toch is de actieradius van scholieren groot. Zij hebben er gemiddeld ruim 9 minuten voor over om bij een verkooppunt te komen en hebben vaak een fiets tot hun beschikking. In dat geval zouden ze in die tijd ongeveer 2,5 km kunnen afleggen. Een zone zonder ongezond aanbod rondom school zou dus groot moeten zijn om ervoor te zorgen dat scholieren geen gebruik maken van het ongezonde aanbod.

Scholen en gemeenten kunnen de voedselomgeving benutten om gezonde keuzes van scholieren te stimuleren. De resultaten van het onderzoek beschreven in het factsheet geeft inzicht in hoe scholieren keuzes maken over eten en drinken en kan helpen bij het inrichten van de voedselomgeving in en rondom school. Daarbij is het goed om oog te hebben voor verschillen tussen scholieren van verschillende schoolniveaus.

Bron: Eten en drinken op en rondom middelbare scholen De keuzes van scholieren, RIVM, maart 2024.