Hormonen beïnvloeden darmmicrobioom van vrouwen

Dat hormonen een belangrijke rol spelen bij de gezondheid van vrouwen is een veelbesproken onderwerp. Minder bekend is de relatie tussen de hormonen en de darmwerking. Vooral tijdens de menstruatieweek hebben veel vrouwen last van hun darmen. Toch leggen ze niet altijd het verband tussen de hormonale schommelingen in hun lichaam en hun darmen. Dat is jammer omdat verschillende symptomen verminderd kunnen worden door kleine verbeteringen in hun voeding zoals gevarieerd eten met verschillende soorten fruit, groenten, extra voedingsvezels en gefermenteerde producten

Oestroboloom

Het oestroboloom is de bi-directionele relatie tussen een specifiek deel van het darmmicrobioom en vrouwelijke geslachtshormonen, namelijk oestrogeen. Dit kan van invloed zijn op verschillende lichaamsfuncties waar oestrogeen een rol in speelt, van gewichtsbeheersing, ondersteuning van het libido en stemming, tot botgezondheid, hersenen en het immuunsysteem. Met een gezonde leefstijl kunnen vrouwen al veel zelf doen om het oestroboloom te ondersteunen, maar deze wetenschap is nog niet wijd verspreid.

Uit recent onderzoek van Yakult (1) onder ruim 1000 vrouwen in verschillende hormonale fases blijkt dat ongeveer de helft van de vrouwen wel eens van zo’n wederzijdse connectie gehoord heeft maar slechts een derde van de vrouwen (30%) weet dat het gaat om het zogenaamde oestroboloom.  Nog minder vrouwen weten hoe dit precies werkt (2%). Daarom vindt Yakult het belangrijk om het bewustzijn over het oestroboloom te vergroten en werken we samen met Charlotte Adema, MSc, een expert op het gebied van vrouwengezondheid en hormonen. Zij is diëtist en gezondheidswetenschapper en geeft deskundige tips over hoe goed voor je darmen zorgen kan helpen om een gezonde levensstijl te behouden tijdens alle vrouwelijke levensfasen.

Charlotte Adema: “Veel vrouwen weten niet dat hun darmen en hormonen zo nauw met elkaar verbonden zijn. Het oestroboloom speelt hierin een grote rol. Als je begrijpt hoe je cyclus werkt en hoe je darmmicrobioom daarop inspeelt, kun je met kleine aanpassingen in je leefstijl al veel klachten verminderen. En dat hoeft helemaal niet ingewikkeld te zijn. Wij helpen vrouwen graag om die link tussen voeding, darmen en hormonen praktisch en haalbaar te maken.’’

Darmklachten

Uit het onderzoek blijkt dat veel vrouwen regelmatig last hebben van één of meerdere darmproblemen. De meest voorkomende klachten zijn: winderigheid (meer dan 90%), opgeblazen gevoel (90%), buikpijn (bijna 90%), darmkrampen (bijna 90%), dunne ontlasting/ diarree (rond de 85%), obstipatie/ verstopping (80%) en misselijkheid (rond de 75%).

Ruim de helft van de vrouwen in de vruchtbare fase heeft vooral in de eerste week (de week van de menstruatie) last van buikpijn (62%), van dunne ontlasting (55%) en darmkrampen (47%). Een opgeblazen gevoel (43%) wordt vooral in week 4 (de luteale fase, de week vóór de menstruatie) gerapporteerd.

Dit patroon is vergelijkbaar bij vrouwen in de overgang/ perimenopauze. In de week van de menstruatie heeft 53% last van buikpijn, 41% darmkrampen en 35% dunne ontlasting/ diarree. Ook deze vrouwen rapporteren een opgeblazen gevoel (38%) vooral in de week vóór de menstruatie.

Voeding en darmgezondheid

De meerderheid van de vrouwen schat hun eigen kennis over darmen en darmgezondheid als (heel) erg goed in (vruchtbare fase groep 47%, de perimenopauze en postmenopauze groep elk 56%). Toch schatten vrouwen met meer darmproblemen hun kennis over darmen en darmgezondheid niet beter in dan vrouwen die er minder last van hebben (45% t.o.v. 62%). Ook doen ze niet meer om hun darmen gezond te houden dan vrouwen met minder problemen (beide 97%). Vrouwen die veel last hebben van darmproblemen hebben wel daadwerkelijk meer interesse (61%) in informatie over hoe ze hun darmen kunnen ondersteunen tijdens hun cyclus t.o.v vrouwen met minder problemen (42%).

De meeste vrouwen (69%) ondersteunen hun darmgezondheid door voldoende water te drinken, gevarieerd te eten (63%), extra vezels te consumeren (55%) en een goed slaappatroon aan te houden (52%). Vrouwen uit de postmenopauze groep doen relatief het meest om hun darmgezondheid te ondersteunen. Vrouwen uit de vruchtbare fase het minst.  

Vrouwen met weinig darmproblemen eten vaker gevarieerd en vaker twee stuks fruit en 200 gram groenten per dag, ze letten vaker op ontspanning en vermijden vaker stress, houden vaker een goed slaappatroon aan dan vrouwen met veel darmproblemen.

Slechts weinig vrouwen gebruiken gefermenteerde voedingsmiddelen (26%). Nog minder vrouwen voegen probiotica toe aan hun voeding (12%). Vrouwen die hun kennis van darmen en darmgezondheid hoog inschatten kennen probiotica beter en gebruiken het ook vaker dan vrouwen die hun eigen kennis over darmen en darmgezondheid minder hoog inschatten.

Menstruatie

Charlotte Adema: “Vooral tijdens hun menstruatieweek hebben veel vrouwen last van hun darmen. Toch leggen ze niet altijd het verband tussen de hormonale schommelingen in hun lichaam en hun darmen. Dat is jammer omdat verschillende symptomen verminderd kunnen worden door kleine verbeteringen in hun voeding zoals gevarieerd eten met verschillende soorten fruit, groenten, extra voedingsvezels en gefermenteerde producten. Veranderingen in het darmmicrobioom kunnen oestrogeenniveaus beïnvloeden, aangezien darmgezondheid en de microbiële diversiteit van de darmflora invloed hebben op de uitscheiding en recirculatie van oestrogeen. Daarnaast blijkt dat een minder divers darmmicrobioom kan leiden tot een lagere productie van korte-keten-vetzuren, die een belangrijke rol spelen bij de regulatie van eetlust. Ook dit is een interessant en relevant voorbeeld van hoe darmgezondheid van invloed kan zijn op hormonale veranderingen, een vrouwenleven lang.”

Opleiding

Er is een duidelijk verschil te zien in opleiding tussen de verschillende vrouwen in deze studie. In vergelijking met lager opgeleiden, staan hoger opgeleiden vaker stil bij hun darmgezondheid (35% t.o.v. 26%), weten ze vaker dat de darmen en hormonen elkaar wederzijds beïnvloeden (65% t.o.v. 36%) en zijn ze meer geïnteresseerd in hoe de darmen ondersteund kunnen worden tijdens de cyclus (65% t.o.v. 34%). Ook doen ze meer om de darmen gezond te houden dan lager opgeleide vrouwen. Ze gebruiken ook vaker dagelijks probiotica dan vrouwen die lager opgeleid zijn (10% t.o.v. 5% ).

Voor gezondheidsprofessionals wordt een symposium over Vrouwengezondheid georganiseerd, op 3 juni in Amersfoort. Bij interesse contact opnemen met M. van der Velde, mvandervelde@yakult.nl

Meer informatie over vrouwengezondheid in de verschillende levensfasen vind je  op  https://www.yakult.nl/darmwetenschap/vrouw_darmdossier/

1. Marktonderzoek in Nederland onder 1079 vrouwen in verschillende levensfasen, vruchtbaar n=360, perimenopauze n=364 en postmenopauze n=355, uitgevoerd 21 t/m 31 maart 2025 door Brand Meester en Dynata.

Bron: persbericht Yakult, 22 mei 2025