Jodiuminname daalt maar de kans op een tekort is klein

Uit onderzoek van het RIVM blijkt dat tussen 2006 en 2015 de zoutinname bij volwassenen uit Doetinchem gelijk is gebleven. Net als in 2006 en 2010 ligt deze in 2015 ruim boven de aanbevolen maximale hoeveelheid van 6 gram per dag. De jodiuminname is tussen 2006 tot 2015 afgenomen met 37 procent bij mannen en 33 procent bij vrouwen, maar het risico op een tekort is klein. De kaliuminname is tussen 2006 en 2015 gelijk gebleven en er is maar een klein risico op een tekort geconstateerd.

Zout
Het merendeel van de deelnemers heeft een zoutinname die nog altijd ruim boven de dagelijkse aanbevolen maximale hoeveelheid van 6 g/d ligt. Om de doelstelling van het Akkoord Verbetering Productsamenstelling op het gebied van zout te halen zijn er nog flinke stappen te maken. Natuurlijk kunnen ook aanpassingen in het voedingspatroon in de richting van de Schijf van Vijf en daarbij te kiezen voor producten met een lager zoutgehalte, bijdragen aan een lagere zoutinname. Ook door geen zout meer toe te voegen tijdens de bereiding van de maaltijd of aan tafel kan de zoutinname dalen.
 
Jodium
Bij jodium is het van belang dat mensen er voldoende van binnenkrijgen. De helft van de mannelijke deelnemers had een jodiuminname van meer dan 179 μg/d en de helft van de vrouwelijke deelnemers had een jodiuminname van meer dan 153 μg/d. De mediane inname ligt boven de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid van 150 μg/d. Wanneer de inname wordt vergeleken met de Nordic Council waarop de Gezondheidsraad zich momenteel baseert (27), lijkt het risico op een te lage jodiuminname voor mannen en vrouwen klein. In 2015 ligt de jodiuminname significant lager vergeleken met 2006, voor mannen met 38% en voor vrouwen met 33%.
De Nordic Council adviseert zwangere vrouwen dagelijks 25 μg extra jodium in te nemen (in totaal 175 μg/d), en lacterende vrouwen 50 μg extra (in totaal 200 μg/d), om zo te voldoen aan de hogere behoefte tijdens zwangerschap en lactatie (27). In de huidige studie ligt de dagelijkse jodiuminname bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd beduidend lager. Gezien de belangrijke rol van jodium tijdens de ontwikkeling van de foetus en de zuigeling is het van belang de jodiumvoorziening van zwangere en lacterende vrouwen te monitoren.
Kalium
De NVWA ziet sinds de inspanningen van de levensmiddelenindustrie om het zoutgehalte te laten dalen een kleine stijging van het gehalte aan kaliumchloride. Dit lijkt in dit onderzoek niet te leiden tot een stijging van de kaliuminname. Wel lijken meer personen kaliumzout te gebruiken als gedeeltelijke vervanger van keukenzout. Maar ook dit lijkt niet te leiden tot een hogere kaliuminname op populatieniveau.
 
 
Het onderzoek
Het RIVM meet om de paar jaar bij volwassenen uit Doetinchem hoeveel zout, jodium en kalium zij dagelijks binnenkrijgen. Het onderzoek geeft een indicatie van de zout-, jodium- en kaliuminname van de Nederlandse bevolking. Het onderzoek werd gedaan in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Het doel van dit onderzoek was het schatten van de totale zout-, jodium en kaliuminname in 2015 om de effecten van de beoogde zoutreductie in kaart te brengen. Dit onderzoek is een herhaling van het voedingsstatusonderzoek dat in 2010 en 2006 is uitgevoerd in Doetinchem, zodat eventuele trends in inname zichtbaar worden.
Voor dit onderzoek hebben in 2015 289 personen uit Doetinchem tussen de 19 en 70 jaar 24 uur lang al hun urine verzameld. De helft van de onderzochte mannen had een zoutinname van meer dan 9,7 gram per dag, en zat daarmee meer dan 3,7 gram boven de aanbevolen maximale hoeveelheid. De helft van de onderzochte vrouwen had een zoutinname van meer dan 7,4 gram per dag. Wat jodium betreft had de helft van de onderzochte mannen een inname van meer dan 179 microgram per dag; bij de vrouwen was dat meer dan 153 microgram per dag. De helft van de onderzochte mannen had een kaliuminname van meer dan 3818 milligram per dag; bij vrouwen was dat meer dan 3255 milligram per dag.
 
Conclusie
De zoutinname is afhankelijk van het voedingspatroon en het zoutgehalte in bewerkte levensmiddelen. Om de zoutinname uit bewerkte levensmiddelen in Nederland te verlagen zijn sinds 2006 allerlei initiatieven in gang gezet. Begin 2014 heeft de minister van Volksgezondheid bijvoorbeeld het Akkoord Verbetering Productsamenstelling gesloten met het bedrijfsleven. Vooralsnog hebben deze afspraken zich niet vertaald naar een aantoonbaar lagere zoutinname. Om ervoor te zorgen dat mensen voldoende jodium binnen krijgen, wordt jodium aan zout toegevoegd. Sinds 2008 is het jodiumgehalte verlaagd om het mogelijk te maken dat met jodium verrijkt zout aan meer producten kan worden toegevoegd, zonder dat mensen te veel jodium binnenkrijgen. In de praktijk lijkt het er niet op dat aan meer producten verrijkt zout wordt toegevoegd. Het monitoren van de zout- en jodiuminname blijft ook de komende jaren van belang om de voortgang van het beleid op de zout- en jodiuminname te evalueren.
 
Rapport Zout-, jodium- en kaliuminname 2015. Voedingsstatusonderzoek bij volwassenen uit Doetinchem
Hendriksen M, Etemad Z, Bogaard CHM van den, van der A DL
RIVM Rapport 2016-0081
 
Bron: www.rivm.nl