Kan een serious game spelen positief werken op de gezondheid?

Een psychologische training combineren met een spelletje dat zowel educatief als leuk is. Dat kan effect hebben op het immuunsysteem, is de voorzichtige conclusie van Lemmy Schakel. De Leidse gezondheidspsycholoog zette een aantal experimentele onderzoeken op met meerdere originele meetmethoden.

Online psychologische training en serious game

Met expertise van het LUMC, de UvA en de Universiteit Gent richtte Schakel een aantal moderne multidisciplinaire onderzoeken in. In één daarvan combineerde de promovenda een online psychologische training met een serious game. Dertig proefpersonen kregen deze training en dertig andere proefpersonen niet, waarna alle zestig deelnemers een vaccinatie kregen en ook een aantal stresstaken. Uit dit onderzoek bleek het immuunsysteem van de getrainde proefpersonen anders te reageren op de vaccinatie dan van de proefpersonen zonder training. Schakel: ‘Dit gaat om een klein effect.’

Een serious game voor een gezonde keuze

In een ander experiment speelde de helft van de deelnemers een serious game gedurende een half uur, terwijl de andere helft van de deelnemers games speelden die niets met gezondheid te maken hadden. Daarna mochten de deelnemers kiezen om de trap dan wel de lift te nemen. Schakel verwachtte na het spelen van de serious game een gezondere keuze dan de vergelijkingsgroep die een ander spelletje speelde, bijvoorbeeld Mastermind. Om daarnaast ook hun voedingskeuze te checken, vulden de deelnemers een vragenlijst in waarin ze moesten kiezen tussen gezonde en ongezonde voedingsproducten, bijvoorbeeld een rijstwafel of een Mars. Daarna vergeleek ze de antwoorden op de vragenlijsten met hoeveel de deelnemers daadwerkelijk eten als je ze bijvoorbeeld M&M’s en chips voorzet.

Gezond kiezen op papier en in de praktijk

Uit deze onderzoeken kwam naar voren dat de proefpersonen na de serious game wel een gezondere voedingsvoorkeur lieten zien bij het invullen van de vragenlijst, maar niet in gedrag: ze aten niet minder M&M’s of chips. Schakel: ‘Wel wijst dit onderzoek op eerste stap richting gezonde voeding; alleen brengt het nog geen duidelijke gedragsverandering teweeg. Misschien moeten we daarvoor de game vaker aanbieden, filosofeert ze, zodat het beter werkt. Nu hebben we de game op gezonde deelnemers getest. Maar misschien werkt het beter bij mensen die al gezonde doelen hebben gesteld. Of misschien helpt online therapeutische ondersteuning, zoals in het project met vaccinatie. Daarbij werkte het goed om door een therapeut, collega Jessy Terpstra, doelen met de deelnemers op te stellen.’

Grip op je gezondheid

Die link tussen psychologie en gezondheid vindt Schakel erg interessant. ‘Het hoeft niet allemaal met medicatie, want bij gezondheid is er ook een verband tussen lichaam en geest. Het is heel goed om te bekijken of medicatie tenminste gedeeltelijk te vervangen is door training. Om er zo voor te zorgen dat mensen zelf aan de slag kunnen om meer grip te krijgen op hun gezondheid.’

Schakel werkt nu in de ouderenzorg als neuropsycholoog. Haar ambitie is om onderzoek te combineren met de praktijk, omdat je van daaruit de onderzoeksvragen ontdekt. ‘In vervolgonderzoek kan je kijken naar patiëntpopulaties. Want dat is de eerste stap richting praktijk. Maar dit soort innovatieve interventies moet je wel eerst op gezonde mensen testen, zoals in mijn promotieonderzoek.’