Witte bloedcellen belangrijk voor jojo-effect na afvallen

Vetweefsel in het eigen lichaam draagt sterk bij aan de kans om opnieuw aan te komen na een afvalpoging. Cellen van het afweersysteem, de witte bloedcellen, spelen daarbij een belangrijke rol. Dat blijkt uit onderzoek van Edwin Mariman, hoogleraar Functionele Genetica aan de Universiteit Maastricht. De bevindingen zijn onlangs gepubliceerd in het toonaangevende wetenschappelijk tijdschrift American Journal of Clinical Nutrition.

Jojo-effect
Tot wel 80% van de mensen die met hulp van een streng dieet afvallen, komen daarna weer aan. Vaak zijn zij na een of twee jaar weer terug op hun oude gewicht. De oorzaken van dit jojo-effect zijn in het verleden vooral gezocht in factoren als levensstijl of leefomstandigheden. Naast deze psychosociale factoren blijkt het vetweefsel in het eigen lichaam ook sterk bij te dragen aan de kans om opnieuw aan te komen. Het team van Mariman onderzocht het vetweefsel van mensen die na het afvallen weer aankwamen. Analyses van dit vetweefsel lieten zien dat cellen van het afweersysteem, beter bekend als witte bloedcellen, daarbij een belangrijke rol spelen.
 
Witte bloedcellen
Het is al langer bekend dat bij mensen met overgewicht witte bloedcellen, de zogenoemde leukocyten, het vetweefsel binnendringen en een agressiever karakter krijgen. Na het afvallen zou de activiteit van deze leukocyten weer moeten afnemen en bij sommige mensen gebeurt dat ook. Maar bij anderen blijft de activiteit van de leukocyten in het vetweefsel hoog, zo ontdekten de Maastrichtse onderzoekers. Deze mensen blijken een beduidend groter risico te lopen om weer in gewicht aan te komen. “Hoe dit mechanisme precies in elkaar steekt, zal toekomstig onderzoek moeten uitwijzen”, aldus professor Mariman.
 
Stress in vetcellen
Mariman heeft wel een vermoeden hoe die voorspellende waarde van witte bloedcellen met het oog op gewichtsstijging tot stand komt. “Vanzelfsprekend spelen vetcellen een belangrijke rol bij zowel het aankomen als het afvallen. Vetcellen scheiden in totaal meer dan 500 verschillende hormooneiwitten af. Een belangrijk eiwit in dit verband is leptine, dat het hongergevoel onderdrukt maar ook betrokken is bij ontstekingsreacties. Als iemand afvalt, krimpen niet alleen de vetcellen maar daalt ook het leptinegehalte. Het krimpen van de vetcellen samen met de verstoorde energiebalans leidt tot stress in de vetcellen. Wellicht wordt die stressreactie door het lichaam als ontstekingsreactie gezien”, aldus professor Mariman. “Dat zou heel goed kunnen verklaren waarom we bij sommige mensen na afvallen een verhoogde activiteit van witte bloedcellen in het vetweefsel bleven zien. Wellicht biedt dit inzicht de mogelijkheid om door het verlagen van de ontsteking het jojo-effect onder controle te krijgen en zo het streefgewicht te behouden.”

Persbericht Universiteit Maastricht, 4 april 2017