Baanbrekend onderzoek naar insulineproducerende cellen in behandeling diabetes type 1

Een internationale studie laat veelbelovende eerste resultaten zien: uit stamcellen gekweekte cellen die insuline produceren kunnen de ziekte genezen. Het nieuwe LUMC-onderzoekscentrum Cure One moet deze doorbraak versnellen.

Insulineproducerende cellen

De wetenschappers maakten gebruik van pluripotente stamcellen – die zich tot elk type cel kunnen ontwikkelen – om insulineproducerende cellen te kweken in het laboratorium. In een klinische studie kregen patiënten met een gecompliceerde vorm van diabetes type 1 een infusie met de labgekweekte cellen. Na een jaar bleken de meeste deelnemers geen diabetes meer te hebben. Er is meer onderzoek nodig, benadrukken de wetenschappers, maar de eerste resultaten zijn veelbelovend. Ze publiceerden hun studie op 20 juni 2025 in The New England Journal of Medicine.

Eelco de Koning, hoogleraar en endocrinoloog bij het LUMC, zei in een nieuwsbericht van het LUMC: ‘Door stamcellen hebben we in potentie een nieuwe en onuitputtelijke bron voor insuline-producerende cellen. De volgende uitdaging is dat we die kunnen transplanteren zonder dat levenslang afweerremmende medicatie nodig is.’

Chronische ziekte met grote impact

Diabetes type 1 is een auto-immuunziekte waarbij het eigen afweersysteem de insulineproducerende cellen in de alvleesklier vernietigt. In Nederland hebben zo’n 100.000 mensen deze vorm van diabetes. Patiënten moeten meerdere keren per dag hun bloedsuikerspiegel controleren en zichzelf insuline toedienen, maar dat is niet afdoende. Ze hebben een verhoogd risico op diverse aandoeningen zoals hart- en vaatziekten en een gebrekkig functioneren van de nieren.

Transplantatie

Een bestaande maar beperkte behandeloptie is de zogeheten eilandjestransplantatie. Daarbij worden de zogenoemde eilandjes van Langerhans, waarin de insulineproducerende cellen zich bevinden, uit donororganen overgezet naar de patiënt. Die cellen kunnen insuline produceren en dit leidt soms tot genezing. Maar deze techniek is vanwege een tekort aan donoren en de noodzaak van zware afweermedicatie slechts beschikbaar voor een kleine groep. De nieuwe behandelvorm zou die beperkingen kunnen wegnemen.

Nieuw centrum moet doorbraak versnellen

Om de ontwikkeling van deze en andere innovatieve behandelingen te versnellen, richt het LUMC samen met Stichting Diabetes Onderzoek Nederland (DON) een nieuw onderzoekscentrum op: Cure One. Hier bundelen toonaangevende wetenschappers en artsen hun krachten om diabetes type 1 te kunnen genezen. ‘Het LUMC is al jaren pionier op het gebied van regeneratieve geneeskunde en diabetesonderzoek’, zegt De Koning, die Cure One gaat leiden. ‘Met dit centrum brengen we alle kennis, technologie en onderzoek samen onder één dak.’

Stichting DON, die sinds 2006 wetenschappelijk onderzoek naar type 1 diabetes ondersteunt en financiert het centrum de komende jaren. ‘We hebben jarenlang miljoenen geïnvesteerd in veelbelovend onderzoek, en nu is het moment om alles op één plek bij het LUMC te bundelen’, aldus Peter Frans Pauwels, voorzitter van stichting DON.

Nieuwsbericht Universiteit Leiden,  08 juli 2025