Gebruik foliumzuur door zwangeren stimuleren

Foliumzuur is belangrijk voor de ontwikkeling van het ongeboren kind. Het RIVM onderzocht in hoeverre vrouwen met een kinderwens en zwangeren het advies opvolgen om voor en tijdens de zwangerschap foliumzuur te slikken. Eerder bleek al dat er weinig bekend is over de dosis en hoe lang vrouwen foliumzuur slikken. Daarom is nu nagegaan of in bestaande registraties aanvullende gegevens worden verzameld en of extra analyses meer inzicht zouden geven.

In Nederland gelden voor verschillende doelgroepen suppletie-adviezen. Voor deze groepen is het moeilijk om via een gezond voedingspatroon te voorzien in de behoefte aan specifieke voedingsstoffen. Het is echter onbekend hoe goed deze suppletie-adviezen worden opgevolgd. In opdracht van het ministerie van VWS doet het RIVM onderzoek naar het opvolgen van de suppletie-adviezen in Nederland.

Foliumzuur tijdens zwangerschap

Deze kennisnotitie betreft het advies aan zwangere vrouwen om voor en tijdens de zwangerschap foliumzuur te slikken. Uit eerder RIVM-onderzoek blijkt dat de in de literatuur gerapporteerde gegevens over het foliumzuurgebruik onvoldoende zijn om te beoordelen of er recentelijk voldaan wordt aan het suppletieadvies. Hoewel er wel gegevens zijn of vrouwen foliumzuur slikken, is er weinig bekend over de dosis en hoe lang er wordt geslikt. Daarom is nagegaan of in bestaande registraties aanvullende gegevens worden of zijn verzameld en of extra analyses meer inzicht zouden geven, dan wat al bekend is uit de literatuur.

Ontwikkeling ongeboren kind

Foliumzuur is belangrijk voor de ontwikkeling van het ongeboren kind. Het gebruik van foliumzuursupplementen rondom de conceptie verlaagt het risico op neuraalbuisaandoeningen. Ook hangt het supplementgebruik samen met een lager risico op vroeggeboorte en een lager risico dat het kind klein is voor de zwangerschapsduur. Daarnaast is er beperkt bewijs voor een lager risico op schisis (gespleten lip, kaak, gehemelte) bij het opvolgen van het suppletieadvies.

Foliumzuursuppletie

Om het risico op neuraalbuisaandoeningen te verlagen adviseert de Gezondheidsraad sinds 1993 om foliumzuursupplementen te gebruiken voor en tijdens de zwangerschap. Suppletie-advies voor zwangere vrouwen: Gebruik een supplement met 400 microgram foliumzuur per dag vanaf ten minste vier weken voorafgaand aan de conceptie tot de tiende week van de zwangerschap (i.e. 8 weken na de conceptie). Dit advies komt bovenop de voedingsnorm voor foliumzuur afkomstig uit de voeding. Voor de conceptie is deze norm: een gemiddelde behoefte van 200 µg per dag en een aanbevolen hoeveelheid van 300 µg per dag. En vanaf de conceptie: een adequate inname van 400 µg per dag.

Gebruik van foliumzuur stimuleren

Hoewel het niet mogelijk is om de vraag te beantwoorden in welke mate het foliumzuursuppletie-advies precies wordt opgevolgd, zijn er genoeg aanwijzingen, met name op basis van start en stopmoment, dat de opvolging nog te wensen over laat. Dit beeld lijkt sinds het advies van de Gezondheidsraad uit 2008 niet veel veranderd te zijn. Daarom adviseren de onderzoekers om in te zetten op het verkrijgen van inzichten over factoren die het gebruik van foliumzuursupplementen rondom het zwanger belemmeren of stimuleren, bijvoorbeeld met gedragsonderzoek. Daarnaast kan samen met de doelgroep effectieve(re) interventies bedacht worden om de foliumzuurinname rondom de conceptie te verhogen. Hierbij kan ook gedacht worden aan andere manieren om de foliumzuurinname te verhogen, zoals verrijking van voedingsmiddelen. Daarnaast is het belangrijk om de opvolging van suppletie-adviezen en de effectiviteit van het beleid regelmatig te monitoren.

Bron: nieuwsbrief Voeding RIVM, 28-01-2025, Kennisnotitie Verkenning monitoring foliumzuurgebruik rondom de zwangerschap, 6-12-2024