Column: Het nut van apps en activitytrackers

Ze worden steeds vaker gebruikt om de gezondheid te monitoren: apps en activitytrackers. Wat is het nut van apps en activitytrackers voor de gemiddelde consument en voor sporters? Hoe wordt de kwaliteit van deze apps gecontroleerd? Hoe weet je eigenlijk of de app een goede kwaliteit heeft? En wat wordt er dan bedoeld met een goede kwaliteit? Welke apps en activitytrackers zijn aan te raden?

Deze moderne hulpmiddelen kunnen voor verschillende doeleinden worden ingezet. Ze kunnen gebruikt worden voor onderzoeksdoeleinden, het monitoren van de gezondheid, leefstijl voor zelfhulpdoeleinden en voor het geven van feedback op leefstijlaspecten en/of het geven van adviezen om de gezondheid en/of de leefstijl te verbeteren.

Wearables

Zo zijn er al wearables die gebruikt worden voor het verzamelen van gegevens voor wetenschappelijk onderzoek. Daarbij moet echter wel aangetekend worden dat ze dan wel eerst gevalideerd moeten worden en echt meten wat ze moeten meten. Smartwatches en activitytrackers worden vaak gedragen om het aantal stappen te meten, andere lichamelijke activiteiten en voor slaapmonitoring. Het gebruik van de smartwatches en activitytrackers wordt vaak gecombineerd met apps om op verschillende manieren informatie toe te voegen en/of feedback te krijgen over de lichamelijke activiteit, de slaap en eventueel de hartslag.

Apps

Daarnaast zijn er ook apps die gebruikt kunnen worden om informatie op te zoeken over voedingsmiddelen, medicijnen en oefeningen op het gebied van fysiotherapie en het bijhouden van een eet-, beweeg en slaapdagboek. Kortom op dit moment zijn er legio mogelijkheden voor het gebruik van apps, activitytrackers en andere wearables. Het Centrum voor Ethiek en Gezondheid deed onderzoek naar de kwaliteit en het zinnig gebruik van deze nieuwe hulpmiddelen.

Kwaliteit van apps en activitytrackers

De kwaliteit van de apps en activitytrackers wisselt sterk. Zo blijkt dat de hartslag heel goed in kaart gebracht kan worden met sommige wearables, maar er zijn ook apps en wearbales op de markt die ronduit slecht presteren. De effectiviteit van de adviezen die door sommige apps worden gegeven zijn niet duidelijk. Dat wordt ook in de hand gewerkt omdat er nog niet zoveel appcheckers beschikbaar zijn en de checkers die er zijn, zijn behoorlijk onbekend.

De apps en wearables die gebruikt worden voor een medisch doel vallen onder de Wet op de Medisch hulpmiddelen. Dat betekent dat deze apps en wearables voorzien moeten zijn van het CE-markering als een keurmerk van een veilig hulpmiddel. Uit een recent onderzoek van het Rijks Instituut Volksgezondheid en Milieu (RIVM) blijkt dat van de 271 onderzochte apps er 56 als medisch hulpmiddel in de markt zijn gebracht, maar dat 36 daarvan niet voorzien waren van de vereiste CE-markering. De CE-markering zegt echter weinig over de werkzaamheid, omdat de CE-keuring niets zegt over de klinische relevantie.

Herkennen van kwaliteit

De Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Geneeskunde (KNMG) ontwikkelde een checklist om de kwaliteit vast te stellen van apps die de consument kunnen helpen voor het verbeteren van leefstijl en welzijn. Deze checklist omvat 23 criteria en daarom wordt het doorlopen van deze lijst door artsen soms te tijdrovend gevonden. Het is niet duidelijk hoeveel artsen deze lijst dus gebruiken.

Op deze site van de GGD is een overzicht te vinden van de betrouwbare gezondheidsapps die er momenteel in de handel zijn. Daarnaast doet het kennisplatform National eHealth Living Lab (NeLL) wetenschappelijk onderzoek naar eHealthtoepassingen. Ontwikkelaars van apps en wearables kunnen zich bij deze instantie melden om de kwaliteit van hun producten te laten toetsen. Ook op Europees niveau wordt getracht om de kwaliteit van apps beter te reguleren.

Betrouwbaarheid

De apps in de appstore van de GGD zijn betrouwbaar en kunnen goed toegepast worden. De apps zijn ingedeeld in rubrieken, zoals lichaamsbeweging, mentaal welbevinden, zingeving, kwaliteit van leven meedoen en dagelijks functioneren. De testcriteria voor deze apps zijn hier te vinden. Naast deze apps zijn er op verschillende overheidssites ook nog bruikbare apps te vinden. Zo zijn er op de site van het Voedingscentrum naast de eetmeter ook apps te vinden met recepten en om voedingsmiddelen in de winkel te laten beoordelen of ze voldoen aan de Richtlijnen Goede Voeding.

Op deze site vind je activitytrackers die betrouwbare meetresultaten opleveren. En wie wil weten of een voedingssupplement voordeel kan bieden voor een betere lichaamssamenstelling of sportprestatie kan het beste gebruik maken van de supplementenwijzer app waarover ook bij het uitkomen ervan ook gelijk een recensie is geschreven die nog steeds geldt. Verder is voor sporters die voor dopingcontroles in aanmerking komen en hun begeleiders de Dopingwaaierapp belangrijk om zich goed te laten informeren over de dopingregels.

Belangrijkste tip

De belangrijkst tip blijft om je goed te laten informeren door een inhoudelijk deskundige zoals een (sport)arts en/of een andere sportmedische professional voordat je een app op je telefoon installeert of een wearable koopt. Houd verder in gedachten dat de interpretatie van de resultaten van een dergelijk apparaat ook in overleg met de sportmedisch professional dient plaats te vinden als het niet zo goed lukt om zelf tot een verbetering van leefstijl en welzijn te realiseren.