Kleine hoeveelheid alcohol tijdens zwangerschap tast hersenen foetus aan

Het is al langer bekend dat alcohol tijdens de zwangerschap schade aan de baby kan veroorzaken. Maar uit een recente studie blijkt dat zelfs kleine hoeveelheden alcohol de hersenen van de baby al kunnen aantasten.

Foetale alcoholspectrumstoornissen

Een nieuwe MRI-studie in Oostenrijk heeft aangetoond dat de consumptie van alcohol, zelfs in kleine tot matige hoeveelheden tijdens de zwangerschap, de hersenstructuur van de baby kan veranderen en de hersenontwikkeling kan vertragen. Alcoholgebruik tijdens de zwangerschap kan de foetus blootstellen aan een groep aandoeningen die foetale alcoholspectrumstoornissen worden genoemd. Baby’s geboren met foetale alcoholspectrumstoornissen kunnen leerstoornissen, gedragsproblemen of spraak- en taalachterstanden ontwikkelen.

“Helaas zijn veel zwangere vrouwen zich niet bewust van de invloed van alcohol op de foetus tijdens de zwangerschap”, zegt onderzoeker Patric Kienast, MD, Afdeling Neuroradiologie en Musculoskeletale Radiologie van de Medische Universiteit van Wenen. “Daarom is het onze verantwoordelijkheid om niet alleen onderzoek te doen, maar ook om het publiek actief voor te lichten over de effecten van alcohol op de foetus.”

MRI-onderzoeken

Voor de studie analyseerden onderzoekers MRI-onderzoeken van 24 foetussen met prenatale blootstelling aan alcohol. De vrouwen waren tussen de 22 en 36 weken zwanger ten tijde van de MRI. Zeventien van de 24 moeders dronken relatief weinig alcohol (gemiddeld minder dan één alcoholische drank per week). Ondanks deze lage inname konden de onderzoekers significante veranderingen in deze foetussen detecteren op basis van prenatale MRI.
Drie moeders dronken één tot drie glazen per week en twee moeders dronken vier tot zes glazen per week. Een moeder dronk gemiddeld 14 glazen of meer per week. Zes moeders rapporteerden ook ten minste één drankmisbruik (meer dan vier glazen bij één gelegenheid) tijdens de zwangerschap.
Zwangere vrouwen moeten alcoholgebruik strikt vermijden,” zei Dr. Kienast. “Zoals we in ons onderzoek laten zien, kan zelfs een laag alcoholgebruik leiden tot structurele veranderingen in de hersenontwikkeling en een vertraagde hersenrijping.” Het is onduidelijk hoe deze structurele veranderingen de hersenontwikkeling bij deze baby’s na de geboorte zullen beïnvloeden.

Adies: geen alcohol tijdens zwangerschap

In Nederland adviseert de Gezondheidsraad vrouwen die zwanger willen worden, zwanger zijn of borstvoeding geven om helemaal geen alcohol te drinken. Alcohol in het bloed bereikt via de placenta het ongeboren kind. Via borstvoeding kan de baby ook alcohol binnenkrijgen. Onderzoek heeft al eerder laten zien dat het gebruik van alcohol in de periode rondom de zwangerschap onder andere kan leiden tot vroeggeboorte, een laag geboortegewicht en Foetaal Alcohol Syndroom (FAS). Van geen enkele hoeveelheid alcohol kan met zekerheid gesteld worden dat dit ongevaarlijk is voor het (on)geboren kind. Vrouwen doen er dan ook goed aan af te zien van alcohol tot ze stoppen met het geven van borstvoeding (Gezondheidsraad, 2005).

Alcoholgebruik voor en tijdens zwangerschap

Ondanks dat al langer bekend is dat het drinken van alcohol tijdens de zwangerschap schadelijk is voor het kind, drinken vrouwen toch een of meerdere glazen. Uit onderzoek in 2021 van het Trimobos Instituut blijkt dat 43% van de moeders alcohol heeft gedronken in de vier weken vóór de zwangerschap. Áls vrouwen dronken, dronken zij over het algemeen op een dag: minder dan één glas (19%), één glas (26%), twee glazen (31%), drie glazen (15%) of vier of meer glazen (9%). Alcoholgebruik in de vier weken vóór de zwangerschap kwam het vaakst voor bij vrouwen van 30 tot 34 jaar (51%). Voor veel vrouwen is de zwangerschapswens een reden om te minderen of stoppen met drinken. Van de vrouwen die ooit alcohol hebben gedronken, is een kwart (26%) vóór de zwangerschap helemaal gestopt en 24% is minder gaan drinken vanwege de zwangerschapswens.

Vanwege de grote gevolgen voor het ongeboren kind blijft het belangrijk om vrouwen die zwanger willen worden, zwanger zijn of borstvoeding geven, te wijzen op de nadelige effecten van alcoholgebruik. Dus wil je zwanger worden of ben je zwanger, dan drink je GEEN alcohol.

door Majorie Former, 30 november 2022

Bronnen:
Drinking during pregnancy changes baby’s brain structure, Reports and Proceedings. Radiological Society of North America
Gezondheidsraad (2005), Alcoholgebruik bij conceptie, zwangerschap en borstvoeding
Trimbos(2021)Alcohol in cijfers