Kopje koffie doet er een schepje bovenop

Mensen doen hun best als hun een beloning in het vooruitzicht wordt gesteld. Als ze dan ook nog eens koffie drinken, geeft de stimulerende werking van cafeïne een extra ‘boost’ aan hun aandachtsprocessen. Onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen publiceren hierover in het Journal of Cognitive Neuroscience.

Beter presteren

We kunnen dus nog beter presteren dankzij cafeïne, zelfs als we al op scherp staan door een verwachte beloning (in het onderzoek bestond deze uit een klein geldbedrag). Als die beloning er niet is, heeft koffie dat extra aandachtsvoordeel niet. Blijkbaar verspillen we geen aandacht als het niet nodig is. De resultaten van het onderzoek bieden een uniek inzicht in de combinatie van cafeïne en het vooruitzicht van beloningen. Samen kunnen ze ervoor zorgen dat we belangrijke informatie uit de wereld om ons heen beter verwerken en daardoor beter kunnen presteren.

Cafeïne

De onderzoekers konden hersenprocessen die gerelateerd zijn aan aandacht met milliseconden nauwkeurigheid volgen bij proefpersonen, nadat deze een kop koffie met of zonder cafeïne hadden gedronken. Met behulp van elektro-encefalografie konden ze de hersenactiviteit meten tijdens het uitvoeren van mentale taken. Met de beloning in het vooruitzicht reageerden de proefpersonen sneller en accurater op informatie die ze te zien kregen, maar nóg beter als de koffie cafeïne bevatte. Voor cafeïnevrije koffie gold dat niet. Mogelijk treedt het effect ook op bij thee, omdat daarin ook cafeïne zit, maar dat is niet onderzocht.

Stimulerend én selectief effect

Dat cafeïne een algemeen stimulerende werking heeft, is bekend. Mensen gaan sneller en accurater reageren na het drinken van koffie. Dit effect doet zich al voor bij de hoeveelheid cafeïne in een halve kop koffie. Deze studie heeft echter laten zien dat cafeïne naast dit algemene effect ook een selectief effect heeft, afhankelijk van de relevantie van de situatie. Als je alerter bent kun je alle prikkels uit je omgeving beter waarnemen, maar dat zorgt voor veel irrelevante informatie die verstorend kan werken. In het verkeer zijn bijvoorbeeld verkeersborden aan jouw kant van de weg belangrijk, maar niet de borden aan de andere kant van de weg. Als je aandacht beter wordt getrokken door relevante informatie, is de aandacht minder.

Bron: RUG-nieuws 20 januari 2021