Nieuw raamwerk voor diagnose en behandeling van obesitas: verder kijken dan BMI

Obesitasexperts introduceren een nieuw raamwerk voor de diagnose en behandeling van obesitas bij volwassenen. Dit raamwerk baseert de diagnose op een vergrote buikomvang en een evaluatie van de fysieke en mentale problemen, in plaats van uitsluitend op de body mass index (BMI). Het is het resultaat van een internationaal onderzoek naar consensus onder obesitasexperts, uitgevoerd door de European Association for the Study of Obesity onder leiding van prof. Gijs Goossens van het Maastricht UMC+. De studie is gepubliceerd in Nature Medicine.

Niet alleen BMI meten

Hoewel obesitas tegenwoordig wordt erkend als een chronische ziekte met andere aandoeningen en chronische ziekten tot gevolg, wordt er in de praktijk nog te weinig aandacht besteed aan de complexiteit van het ziekteproces. Een groep van 29 obesitasexperts uit Europa en Noord-Amerika is het erover eens: de diagnose van obesitas moet verder gaan dan alleen het meten van BMI (de verhouding tussen het gewicht en lengte van een persoon). Het nieuwe raamwerk, opgesteld op basis van de consensus van deze experts, neemt niet alleen een vergrote buikomvang maar ook medische, functionele en psychologische gezondheidsrisico’s mee in de diagnose en in de overweging omtrent de behandeling.

Brede klinische evaluatie

Meer dan alleen de BMI, zorgt juist teveel buikvet een groter risico op hart- en vaatziekten en type 2-diabetes. Ook mensen met een BMI onder de obesitasgrens van 30 kunnen door een ophoping van buikvet ernstige gezondheidsproblemen ontwikkelen. Bovendien kunnen deze mensen daarnaast last hebben van andere gezondheidsklachten, zoals gewrichtspijn of somberheid. Goossens licht toe: ‘Zelfs als mensen niet aan de BMI-criteria voor obesitas voldoen, kan er toch sprake zijn van ernstige gezondheidsrisico’s en functionele beperkingen, die de kwaliteit van leven sterk kunnen verminderen. Daarom adviseren we op basis van de consensus van de experts om de diagnose van obesitas te stellen op basis een bredere klinische evaluatie van de patiënt, waarbij naast de buikomvang ook het dagelijks functioneren en de mentale gezondheid in kaart worden gebracht. Zo’n holistische benadering wordt ook toegepast bij andere chronische aandoeningen.’

Behandeling op maat

Het raamwerk geeft handvatten voor meer maatwerk om obesitas-gerelateerde problemen te voorkomen en te behandelen. ‘Een gezonde leefstijl blijft het belangrijkste wapen tegen overgewicht, en het liefst voorkom je obesitas en hieraan gerelateerde complicaties’, zegt Goossens. ‘Maar we moeten ook kunnen doorpakken als een verandering van leefstijl niet tot voldoende gezondheidswinst leidt. Het is belangrijk om overgewicht niet te medicaliseren, maar te lang afwachten kan ook risico’s met zich meebrengen. Op basis van de lichamelijke en mentale gezondheid, de oorzaken en factoren die bijdragen aan het overgewicht, en eventuele contra-indicaties voor een bepaalde behandeling, zal in overleg met de patiënt een keuze gemaakt moeten worden uit de verschillende behandelmogelijkheden. Als we met een tijdige behandeling type 2 diabetes of een hartaanval bij iemand met een sterk vergrote buikomvang kunnen voorkomen, moeten we niet wachten tot iemand een bepaalde BMI-drempel overschrijdt.’ De experts raden tevens aan om niet alleen te focussen op gewichtsverlies, maar ook op de preventie en verbetering van gezondheidsproblemen en de kwaliteit van leven.

Consensus

Het raamwerk kwam tot stand door een zogenaamde Delphi-studie. De onderzoekers legden stellingen voor aan 29 internationale experts op het gebied van obesitas uit verschillende disciplines, waaronder ook ervaringsdeskundigen. In drie rondes werden de stellingen aangepast op basis van de feedback van de experts en opnieuw voorgelegd om tot consensus te komen.

Bron: MUMC+ nieuwsbrief zomer 2024, 5 juli 2024